آوادنت | مرجع فروش لوازم دندان پزشکی
نویسنده: رضا کاظمی 
پیوند لثه راهکاری برای حفظ سلامت دهان و لبخندی زیبا
تحلیل و پسروی لثه، مشکلی شایع در سلامت دهان و دندان است که می‌تواند علاوه بر ایجاد ظاهر ناخوشایند، منجر به حساسیت دندان، پوسیدگی ریشه و حتی از دست دادن دندان شود. در چنین شرایطی، پیوند لثه به عنوان یک راهکار موثر درمانی مطرح می‌شود. این مقاله به صورت جامع به بررسی پیوند لثه، انواع، مراحل، مزایا، عوارض احتمالی و هزینه‌های مربوط به آن می‌پردازد.
پیوند لثه چیست؟
پیوند لثه یک روش جراحی دندانپزشکی است که برای درمان تحلیل لثه (Receding Gums) و پوشاندن ریشه‌های نمایان شده دندان به کار می‌رود. در این عمل، بافت سالم لثه از ناحیه‌ای دیگر از دهان (اغلب سقف دهان یا نواحی مجاور دندان) برداشته شده و به ناحیه‌ای که دچار تحلیل شده است، پیوند زده می‌شود. هدف از این جراحی، بازگرداندن بافت لثه از دست رفته، محافظت از ریشه‌های دندان، کاهش حساسیت و بهبود زیبایی لبخند است.
چرا به پیوند لثه نیاز داریم؟ (دلایل تحلیل لثه)
عوامل مختلفی می‌توانند منجر به تحلیل لثه شوند، از جمله:
- بیماری‌های پریودنتال (بیماری لثه): اصلی‌ترین عامل تحلیل لثه، عفونت‌های باکتریایی لثه است که به مرور زمان باعث تخریب بافت‌های نگهدارنده دندان می‌شوند.
- مسواک زدن خشن: استفاده از مسواک‌های سفت یا مسواک زدن با فشار زیاد می‌تواند به مرور زمان به لثه آسیب برساند.
- ژنتیک: برخی افراد به صورت ژنتیکی مستعد تحلیل لثه هستند.
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: تجمع پلاک و جرم دندانی منجر به التهاب و تحلیل لثه می‌شود.
- براکسیسم (دندان قروچه): فشار زیاد ناشی از دندان قروچه می‌تواند به لثه‌ها آسیب برساند.
- سیگار کشیدن: سیگار با کاهش جریان خون در لثه‌ها، روند بهبود را کند کرده و خطر تحلیل را افزایش می‌دهد.
- تغییرات هورمونی: در دوران بارداری یا یائسگی، تغییرات هورمونی می‌توانند لثه‌ها را حساس‌تر کنند.
- مال اکلوژن (نامرتبی دندان‌ها): دندان‌های نامرتب می‌توانند فشار بیشتری بر روی برخی نواحی لثه وارد کنند.
- سوراخ کردن لب یا زبان: جواهرات پیرسینگ می‌توانند به بافت لثه آسیب بزنند.
- انواع پیوند لثه
بسته به میزان و نوع تحلیل لثه، پریودنتیست (متخصص لثه) از روش‌های مختلفی برای پیوند لثه استفاده می‌کند:
⭕️ پیوند بافت همبند (Connective Tissue Graft):
این رایج‌ترین نوع پیوند است. در این روش، جراح یک برش کوچک در سقف دهان ایجاد می‌کند و بافت همبند زیرین (که به آن بافت زیر اپیتلیال نیز گفته می‌شود) را برمی‌دارد. سپس این بافت به ناحیه گیرنده پیوند زده می‌شود و روی آن بخیه می‌خورد.
کاربرد: این روش برای پوشاندن ریشه‌های نمایان شده دندان و افزایش حجم بافت لثه بسیار موثر است.
⭕️ پیوند آزاد لثه (Free Gingival Graft):
در این تکنیک، یک تکه کوچک از بافت پوششی سقف دهان (بدون برداشتن بافت همبند زیرین) به طور مستقیم برداشته شده و به ناحیه تحلیل رفته پیوند زده می‌شود.
کاربرد: این روش اغلب برای افرادی که لثه‌های نازکی دارند و نیاز به افزایش ضخامت لثه دارند، استفاده می‌شود.
⭕️ پیوند پدیکل (Pedicle Graft / Lateral Sliding Flap):
در این روش، بافت پیوندی از بافت لثه نزدیک دندانی که دچار تحلیل شده است، گرفته می‌شود. یک فلپ (برش) از بافت لثه مجاور ایجاد شده و به آرامی به سمت دندان تحلیل رفته کشیده و در آنجا بخیه می‌شود.
کاربرد: این روش تنها زمانی قابل انجام است که بافت لثه کافی در نواحی اطراف دندان آسیب دیده وجود داشته باشد.
👈 مراحل انجام پیوند لثه
پیوند لثه معمولاً طی مراحل زیر انجام می‌شود:
مشاوره و تشخیص: در ابتدا، دندانپزشک یا متخصص لثه وضعیت دهان و دندان بیمار را به دقت بررسی کرده و نوع و میزان تحلیل لثه را تشخیص می‌دهد. بهترین روش پیوند لثه برای بیمار انتخاب می‌شود.
بی‌حسی: قبل از شروع جراحی، ناحیه مورد نظر و ناحیه دهنده بافت (معمولاً سقف دهان) با بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌شوند تا بیمار در طول عمل هیچ دردی احساس نکند. در برخی موارد خاص، ممکن است از آرام‌بخش نیز استفاده شود.
برداشت بافت: بسته به نوع پیوند، بافت مورد نیاز از سقف دهان یا نواحی مجاور دندان برداشته می‌شود.
آماده‌سازی ناحیه گیرنده: ناحیه لثه که دچار تحلیل شده است، برای دریافت بافت پیوندی آماده می‌شود.
پیوند و بخیه: بافت برداشته شده به دقت در ناحیه تحلیل رفته قرار داده شده و با بخیه‌های بسیار ظریف ثابت می‌شود.
پانسمان (در صورت نیاز): در برخی موارد، برای محافظت از ناحیه پیوند زده شده و کمک به بهبودی، پانسمان مخصوصی روی آن قرار داده می‌شود.
⛔️توصیه‌های پس از جراحی:
دندانپزشک دستورالعمل‌های لازم برای مراقبت‌های پس از جراحی را به بیمار ارائه می‌دهد.
✅ مزایای پیوند لثه
پیوند لثه می‌تواند مزایای قابل توجهی برای سلامت دهان و دندان و همچنین زیبایی لبخند داشته باشد:
- محافظت از ریشه‌های دندان: با پوشاندن ریشه‌های نمایان شده، از پوسیدگی و سایش آن‌ها جلوگیری می‌کند.
- کاهش حساسیت دندان: حساسیت دندان‌ها به غذاها و نوشیدنی‌های سرد و گرم را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
- جلوگیری از تحلیل بیشتر لثه: با تقویت بافت لثه، از پیشرفت بیشتر تحلیل لثه جلوگیری می‌کند.
- بهبود زیبایی لبخند: با بازگرداندن خط لثه طبیعی، ظاهر لبخند را زیباتر و متقارن‌تر می‌کند.
- تقویت سلامت کلی دهان: بافت لثه سالم‌تر به حفظ سلامت استخوان فک و ثبات دندان‌ها کمک می‌کند.
😲عوارض احتمالی پیوند لثه
- مانند هر عمل جراحی دیگری، پیوند لثه نیز ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد، البته این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند:
- درد و ناراحتی: در ناحیه دهنده و گیرنده بافت ممکن است درد و حساسیت وجود داشته باشد که با داروهای مسکن قابل کنترل است.
- تورم و کبودی: تورم و کبودی در ناحیه جراحی شده طبیعی است و طی چند روز برطرف می‌شود.
- خونریزی خفیف: مقداری خونریزی خفیف پس از جراحی طبیعی است.
- حساسیت دندان: دندان‌های درگیر ممکن است تا مدتی به گرما و سرما حساس‌تر شوند.
- عفونت: در موارد نادر، ممکن است عفونت در ناحیه جراحی شده رخ دهد که با مصرف آنتی‌بیوتیک قابل درمان است.
- عدم موفقیت پیوند: در برخی موارد، بافت پیوندی به طور کامل به ناحیه گیرنده متصل نمی‌شود که ممکن است نیاز به جراحی مجدد داشته باشد.
دوره نقاهت و مراقبت‌های پس از پیوند لثه
دوره نقاهت پیوند لثه معمولاً 1 تا 2 هفته طول می‌کشد. رعایت دقیق توصیه‌های دندانپزشک در این دوران برای موفقیت‌آمیز بودن جراحی و تسریع بهبودی بسیار اهمیت دارد:
* مصرف داروها: داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده را طبق دستور مصرف کنید.
* رژیم غذایی: تا چند روز پس از جراحی از مصرف غذاهای نرم و خنک استفاده کنید و از جویدن غذاهای سفت و چسبنده خودداری کنید.
* بهداشت دهان: در ناحیه جراحی شده از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خودداری کنید. می‌توانید از دهانشویه‌های مخصوص آنتی‌باکتریال که توسط دندانپزشک تجویز می‌شود، استفاده کنید.
* فعالیت‌های بدنی: از انجام فعالیت‌های بدنی سنگین و ورزش‌های شدید تا زمان بهبودی کامل پرهیز کنید.
* عدم استعمال دخانیات: سیگار کشیدن به شدت روند بهبودی را مختل می‌کند و خطر شکست پیوند را افزایش می‌دهد.
* مراجعه به دندانپزشک: طبق زمان‌بندی تعیین شده برای معاینات بعدی و کشیدن بخیه‌ها (در صورت نیاز) به دندانپزشک مراجعه کنید.
🤑 هزینه پیوند لثه
هزینه پیوند لثه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نوع پیوند لثه: هر نوع پیوند لثه (بافت همبند، آزاد، پدیکل) هزینه‌های متفاوتی دارد.
میزان تحلیل لثه و وسعت ناحیه جراحی: هرچه ناحیه تحلیل رفته بزرگتر باشد، هزینه نیز بیشتر خواهد بود.
تخصص و تجربه دندانپزشک: دندانپزشکان متخصص و باتجربه ممکن است تعرفه‌های بالاتری داشته باشند.
موقعیت جغرافیایی کلینیک: هزینه‌ها در شهرهای مختلف و مناطق گوناگون ممکن است متفاوت باشد.
نیاز به درمان‌های جانبی: در صورت نیاز به درمان‌های اضافی مانند جرم‌گیری عمیق یا درمان ریشه، هزینه‌ها افزایش می‌یابد.
برای اطلاع دقیق از هزینه‌ها، لازم است که با دندانپزشک خود مشورت کنید و یک طرح درمانی مشخص دریافت کنید.
جایگزین‌های پیوند لثه
در برخی موارد و با توجه به شرایط بیمار، ممکن است جایگزین‌هایی برای پیوند لثه مطرح شوند، از جمله:
جراحی سوزنی (Pinhole Surgical Technique): این روش یک تکنیک کم تهاجمی است که در آن بدون برش‌های بزرگ و بخیه، لثه به سمت ریشه دندان کشیده می‌شود.
استفاده از مواد بیولوژیک (مانند PRF): در برخی موارد، می‌توان از پروتئین‌های غنی از پلاکت (PRF) که از خون خود بیمار تهیه می‌شوند، برای تسریع بهبودی و بازسازی بافت استفاده کرد.
پیوند لثه مصنوعی: در مواردی که امکان برداشت بافت از دهان بیمار وجود ندارد، می‌توان از مواد پیوند لثه مصنوعی استفاده کرد.
جرم‌گیری و تسطیح ریشه (Scaling and Root Planing): در مراحل اولیه تحلیل لثه، این روش می‌تواند به کنترل بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن کمک کند.
ارتودنسی: در مواردی که نامرتبی دندان‌ها عامل تحلیل لثه باشد، درمان ارتودنسی می‌تواند به بهبود وضعیت لثه‌ها کمک کند.
سخن پایانی
پیوند لثه یک روش موثر برای درمان تحلیل لثه و حفظ سلامت دهان و دندان است. اگر از تحلیل لثه رنج می‌برید، حتماً با یک دندانپزشک یا متخصص لثه مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما تشخیص داده شود. با رعایت نکات مراقبتی و انتخاب دندانپزشک مجرب، می‌توانید از مزایای بلندمدت این جراحی بهره‌مند شوید و لبخندی زیبا و سالم داشته باشید.
