برای متخصصان دندانپزشکی، آگاهی از آخرین نوآوری ها در زمینه کامپوزیت دندان فقط یک مزیت نیست بلکه ضرورتی غیرقابل چشم پوشی است. اگر میخواهید بیماران با لبخند رضایت (و البته برای تعریف و تبلیغ در مورد کار شگفت انگیز شما با دیگران) مطب شما را ترک کنند، باید دقت دو چندانی نسبت به انتخاب نوع و کیفیت کامپوزیت دندان داشته باشید.
در بازار رقابتی دندانپزشکی امروز، انتخاب کامپوزیت مناسب فراتر از انتخابی مبتنی بر طول عمر کامپوزیت است. یک کامپوزیت دندان خوب علاوه بر طول عمر بالا باید ظاهری طبیعی داشته باشد و در تولید آن به جنبه های زیبایی شناختی نیز توجه شده باشد.
در این راهنمای جامع به آخرین نوآوری های مرتبط با ترمیم کامپوزیت دندان، زمان مناسب برای استفاده از آن ها و حصول نتیجه ای با دوام و خیره کننده می پردازیم.
کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت دندان ماده ای است که در دندانپزشکی و برای ترمیم دندان های آسیب دیده یا پوسیده استفاده میشود. ماده اصلی تشکیل دهنده کامپوزیت دندان رزین است و به همین دلیل فرمی خمیری دارد. انعطاف بالا برای پر کردن انواع ترک ها و حفره های دندان باعث شده که کامپوزیت به ماده ای محبوب در اعمال دندانپزشکی تبدیل شود.
مزایای کامپوزیت دندان
زیبایی: کامپوزیت دندان را میتوان با رنگ طبیعی دندان انطباق داد از این جهت انتخاب مناسبی برای پر کردن دندان و حفظ ظاهر طبیعی آن است.
استحکام: کامپوزیت از استحکام کافی برای تحمل فشار فک ها در زمان جویدن و گاز گرفتن نیز برخوردار است.
پیوند پذیری: کامپوزیت دندان به خوبی با بخش طبیعی دندان سازگار میشود و اتصال قوی ایجاد میکند تا به سادگی لق یا کنده نشود.
انعطاف پذیری: خواص انعطاف پذیری کامپوزیت که از ماده رزین به ارث می برد آن را به ماده ای مناسب برای استفاده در انواع فعالیت های دندانپزشکی مانند پر کردن، روکش گذاری یا استفاده در تاج دندان تبدیل کرده است.
استفاده از شیوه های کمتر تهاجمی: استفاده از آمالگام نیاز به برداشتن قسمت بیشتری از دندان دارد در حالی که ترمیم دندان با کامپوزیت را میتوان با هر سطح مقطعی از دندان انجام داد.
میزان حساسیت کمتر: در مقایسه با پرکردن با آمالگام، احتمال بروز حساسیت پس از استفاده از کامپوزیت بسیار کمتر است. به خصوص، بیمار میتواند بدون هیچ نگرانی از غذاهای سرد و گرم لذت ببرد.
عملکرد سریع تر دندانپزشک: کامپوزیت دندان به زمان کوتاه تری برای اجرا و اطمینان از اتصال آن با دندان ها نیاز دارد.
ترمیم کامپوزیت دندان
در ادامه مقاله ترمیم کامپوزیت دندان به تکنیک های ترمیم دندان های قدامی و خلفی با کامپوزیت می پردازیم.
- ترمیم دندان های قدامی با کامپوزیت
با توجه به اینکه بیماران اکنون علاوه بر ترمیم دندان ها اهمیت بسیاری به زیبایی دندان ها نیز میدهند، انتخاب کامپوزیت مناسب مهم تر از هر زمان دیگری است. به خصوص در ترمیم های قدامی که دندان های جلویی را هدف قرار میدهند، فقط بحث ترمیم نیست و اعتماد به نفس و زیبایی چهره بیمار مدنظر است.
در مطالعه ای که توسط اتحادیه جهانی دندانپزشکان (DDU) در سال 2022 انجام گرفت، مشخص شد که بیشتر از 67 درصد از موارد نارضایتی بیماران حوزه دندانپزشکی به دلیل نتایج نامطلوب در باندینگ کامپوزیت بوده است.
برای حصول نتیجه ای طبیعی و زیبا، دندانپزشک به موادی نیاز دارد که فقط پر کننده شکاف ها نباشد بلکه دغدغه های زیبا شناختی را نیز محقق کند. به خصوص به کامپوزیت هایی نیاز است که نتیجه نهایی حاصل از آن ها شفافیت، رنگ و بافت طبیعی دندان ها باشد.
- ترمیم دندان های خلفی با کامپوزیت
از طرفی ترمیم دندان های خلفی چالش ها و نتایج متفاوتی را هدف قرار می دهد. شما به کامپوزیتی نیاز دارید که بتواند در برابر فشارهای بیشتری نسبت به دندان های قدامی مانند گاز گرفتن و جویدن غذا مقاومت کند. بنابراین استحکام و دوام کامپوزیت برای این موارد اهمیت بیشتری دارد.
علاوه بر این سطح انتظارات بیماران در مورد اعمال دندانپزشکی مرتبط با دندان های خلفی نیز افزایش یافته است. نیاز به تکرار و بررسی های مجدد در ترمیم دندان می تواند به شدت در رضایت و اعتماد بیمار به دندانپزشکی تأثیر منفی بگذارد. بیماران انتظار دارند ترمیم دندان های آسیاب و پرمولر برای سال ها دوام داشته باشد.
با این حال، جنبه زیبایی شناختی عمل همچنان از اهمیت بالایی برخوردار است حتی برای دندان های خلفی که کمتر دیده می شوند. در واقع در دنیای امروز ترمیم دندان برای هیچ کدام از دندان ها فقط به استحکام و ماندگاری ختم نمی شود و زیبایی حتی اهمیت دو چندانی دارد. به همین دلیل است که کامپوزیت دندان تا این حد با موفقیت و محبوبیت جهانی همراه بوده است.
ترمیم کامپوزیت دندان چیست؟ انواع کامپوزیت دندان
این روش برای ترمیم و جایگزینی دندان هایی که در اثر حفره، پوسیدگی، شکستگی یا سایر آسیب های دندان دچار مشکل شده اند مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود طیف گستردهای از کامپوزیت های دندان در بازار، تصمیم گیری آگاهانه در مورد اینکه کدام کامپوزیت به بهترین وجه با نیازهای مطب دندانپزشکی و بیماران شما مطابقت دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. در اینجا مروری بر انواع مختلف کامپوزیت های دندان خواهیم داشت.
- کامپوزیت های سنتی
کامپوزیتهای ماکروفیل جزء اولین کامپوزیت هایی هستند که به دنیای دندانپزشکی معرفی شدند. شاخصه اصلی این مواد دانه های درشت کامپوزیت و استحکام بسیار بالا است. با این حال، جنبه های زیبایی شناسی چندانی در آن ها مد نظر قرار نگرفته بود.
اگر چه امروزه به ندرت از کامپوزیت های ماکروفیل استفاده میشود اما سنگ بنای خوبی برای پیشرفت های بعدی در تولید پرکننده های دندان بودهاند. همچنین، در برخی از اعمال دندانپزشکی به خصوص برای دندان های خلفی، دندانپزشکان همچنان از کامپوزیت ماکروفیل بهره می گیرند.
کامپوزیت های میکروفیل از ذرات بسیار کوچک تری استفاده می کنند که قابلیت جلاپذیری بالایی به کامپوزیت میدهند، هر چند استحکام کمتری نسبت به کامپوزیت ماکروفیل حاصل می شود. این کامپوزیت برای ترمیم دندان های قدامی بسیار مناسب است اما برای مناطق با استرس و فشار بالا چندان مناسب نمی باشد.
نانو کامپوزیت ها همان طور که از نام آن ها پیداست، از ذرات بسیار ریز و در مقیاس نانو تشکیل شدهاند. این ذرات با جلاپذیری و زیبایی بیشتر، استحکام مناسبی را نیز فراهم میکنند.
در مقایسه با کامپوزیت های میکروفیل، انواع نانو کامپوزیت عملکرد بهتری دارند زیرا هم برای دندان های قدامی و هم برای دندان های خلفی مناسب اند و ظاهری مشابه با دندان طبیعی و مقاومت بالایی در مقابل سایش دارند.
- کامپوزیت های هیبریدی یا ترکیبی
در کامپوزیت های هیبریدی ترکیبی از ذرات کوچک و بزرگ برای تولید ماده پر کننده استفاده شده است. بنابراین در کامپوزیت هیبریدی مقاومت کامپوزیت های ماکروفیل با زیبایی کامپوزیت های میکروفیل ترکیب شده است. این ترکیب برنده، کامپوزیت های هیبریدی را به بهترین انتخاب برای انواع موقعیت های بالینی در دندانپزشکی تبدیل میکند.
در سال های اخیر استفاده از کامپوزیت های هیبریدی افزایش یافته است و دلیل آن نیز مشخص است: کامپوزیت های هیبریدی تعادل فوق العاده ای بین شاخص های زیبایی شناختی، دوام و سهولت در استفاده را برای ترمیم دندان های خلفی و قدامی ارائه میکنند.
کامپوزیت های میکرو هیبریدی همه کاره هستند و برای ترمیم کامپوزیت دندان جلو و خلفی مناسب اند.
کامپوزیت های نانو هیبریدی سطح صاف تر با پولیش بیشتر را در مقایسه با کامپوزیت میکرو هیبرید نتیجه میدهند. بنابراین کامپوزیت های نانو هیبریدی برای دندان های قدامی و اعمال با حساسیت زیبایی شناختی مناسب ترند.
- کامپوزیتهای فلو یا قابل سیلان (Flowable Composite)
کامپوزیت فلو در مقایسه با کامپوزیت های سنتی ساختار نازک تری دارد. این نوع کامپوزیت دندان به راحتی در نواحی کوچک و به خصوص شکاف های ریز دندان قرار میگیرد. گرانروی (Viscosity) پایین این نوع کامپوزیت باعث شده که استفاده از آن ها برای اعمال با نیاز بالا در انطباق با دیواره های حفره دار کوچک کلاس 3 و 5، آب بندی شکاف ها و استفاده به عنوان آستر برای ترمیم های عمقی ایده آل باشد.
- کامپوزیت های اختصاصی
کامپوزیت ارموسر یا کامپوزیت با سرامیک تقویت شده ارگانیک: این کامپوزیت ها از سرامیک های اصلاح شده ارگانیک با سازگاری زیستی بالا تولید شدهاند. شاخصه اصلی آن ها حساسیت کمتر بعد از ترمیم، کاهش ترک ها در مینای دندان و پوسیدگی های عود کننده است.
کامپوزیت های نانو سرامیک: در این کامپوزیت ها از ذرات نانو سرامیک برای ایجاد استحکام و مقاومت بیشتر در مقابل سایش استفاده میشود.
کامپوزیت های گیومر Giomer: این کامپوزیت های دندان ایده آل برای ترمیم در بیماران مستعد پوسیدگی یا دیگر بیماری های دهان و دندان هستند. این کامپوزیت ها در طول زمان فلوراید آزاد میکنند و دارای خواص ضد باکتریایی هستند.
کامپوزیت های زیست فعال: این کامپوزیت ها یون هایی مانند فسفات کلسیم و فلوراید آزاد میکنند و مواد معدنی لازم برای محافظت از دندانها در برابر پوسیدگی ثانویه را فراهم میکنند.
راهنمای انتخاب و خرید کامپوزیت های دندانپزشکی
وقتی نوبت به انتخاب کامپوزیت دندان میرسد، انتخاب ها بسیار زیاد و گاها طاقت فرساست. در حضور لیست بلندی از گزینههایی که هر کدام خواص، مزایا و معایب منحصر به فرد خود را دارند، ضروری است که بدانیم واقعا به دنبال چه نتیجه ای هستیم.
چه طرفدار مواد نرم تر و قالب پذیرتر باشید یا ترجیح تان بر گزینههایی با استحکام بالاتر باشد، یافتن یک ترکیب و تناسب بین مواد همیشه چالش برانگیز است. در اینجا خلاصه ای از مواردی که باید هنگام انتخاب مواد کامپوزیت در نظر بگیرید را ارائه می کنیم.
موارد استفاده
هر چقدر که تعداد گزینه ها بیشتر باشد، انتخاب کامپوزیت دندان برای بیمار و دندانپزشک سخت تر میشود. با این حال، اولین گام در انتخابی درست تمرکز بر روی کاربرد، شرایط موجود و دلیل استفاده از کامپوزیت است. باید توازن خوبی بین رویکرد معمول خود در دندانپزشکی و نیاز بیمار ایجاد کنید.
ویژگی های زیبایی شناختی
جلب رضایت بیمار به ویژگیها و جذابیت ترمیم ها بستگی خواهد داشت. کامپوزیت هایی که انتخاب میکنید باید رنگ، شفافیت و جلاپذیری کافی داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که لبخند بیمار تا سرحد امکان طبیعی است.
ماندگاری
شما باید توانایی کامپوزیت را برای مقاومت در برابر سایش و پارگی تحت فشارهای روزمره ارزیابی کنید. برای یک ارزیابی خوب شما به استنباطی جامع از وضعیت بیمار، سن او و حتی عادت های غذایی و فیزیولوژیک ناحیه فک و صورت نیاز دارید.
ترجیحات شخصی
هر محصول خواص و قوام منحصر به خود را خواهد داشت. کامپوزیتی را انتخاب کنید که کار با آن راحت تر است و بهترین نتیجه را برای بیمار حاصل میکند. به خصوص باید تناسبی در ترجیحات بیمار و ترجیحات حرفه ای دندانپزشک ایجاد شود.
به عنوان مثال، برخی از کامپوزیت ها چسپندگی بالایی دارند و به تکنیک های متفاوتی برای اجرا نیاز دارند در حالی که برخی دیگر نرم تر هستند و به راحتی میتوان آنها را دستکاری کرد. آگاهی از خصوصیات هر ماده به شما کمک میکند کامپوزیتی را انتخاب کنید که به بهترین وجه با سبک دندانپزشکی شما سازگار باشد.
سهولت در استفاده
دندانپزشکی به خودی خود یک فعالیت پیچیده و طاقت فرساست و مطمئنا شما نمیخواهید بر این دشواری بیفزایید. بنابراین باید دقت بالایی در انتخاب کامپوزیت داشته باشید تا خود کامپوزیت به عاملی در افزایش پیچیدگی عمل منجر نشود.
زمان شکل گیری
زمان لازم برای شکل گیری و تثبیت کامپوزیت دندان نقش مهمی در انتخاب آن دارد. مطمئنا شما نمیخواهید دقایق زیادی را صرف منتظر ماندن برای شکل گرفتن کامپوزیت کنید اما به زمان کافی برای انجام قالب بندی، پولیش و بررسی های نهایی نیاز دارید.
هزینه
پارامتر هزینه همیشه نقشی کلیدی در انتخاب کامپوزیت بازی میکند. بسیاری از بیماران امکان پرداخت هزینه های خیلی بالا برای انواع کامپوزیتها را ندارند و دندانپزشک باید تناسبی بین کیفیت نهایی، نیازهای اساسی بیمار و توانایی مالی او ایجاد کند.
شهرت برند
در نهایت کامپوزیت ها را از برندهای معتبر و قابل اعتماد در صنعت دندانپزشکی تهیه کنید تا از کیفیت و قابلیت ماندگاری آنها مطمئن شوید. به خصوص در مواردی که قرار است با کامپوزیتی جدید کار کنید، شهرت برند و خوشنامی آن تأثیر زیادی در کسب نتیجه مطلوب خواهد داشت.